TELAAH PRANATA EKONOMI/SOSIAL TRADHISI SEDEKAH BUMI ING DESA KALIPUCANGWETAN

Desa Kalipucangwetan, Kecamatan Welahan Kabupaten Jepara, saben tahune nganakake Tradhisi Sedekah Bumi. Tradhisi sedekah Bumi dilaksanakake wektu wulan apit. Papan panggonane ana ing Balai Dhesa. Kabeh warga kalipucangwetan padha kumpul bebarengan lan nyengkuyung bebarengan.

Tradhisi iki dipandegani dening Bapak Lurah Dhesa lan disengkuyung dening para warga masyarakat Dhesa Kalipucangwetan. Akih para warga sing nonton  lan seneng ngramekake Tradhisi Sedekah Bumi iki. Ana ing Sedekah Bumi Akih para tani sing ngramekake. Saking senenge para tani amarga sukses lan hasil bumine Gemah Ripah Loh Jinawi, mulane dianakake tradhisi Sedekah Bumi.

Nanging ana ing Sedekah Bumi nggawa ubarampe sing diperlukake kanggo Sedekah Bumi kayata Tumpeng Sarobyong, Ingkung, Jajanan Pasar, Bubur Pitu, Endhog sing cacahe pitu, kembang Setaman, Sayur-sayuran, lan woh-wohan sarta kasil bumi Dhesa kalipucangwetan dhewe. Ubarampe sing dianggo Sesaji iku mau kabeh sing gawe lan digawa dening para warga Kalipucangwetan.

Tatacara upacara tradhisi Sedekah Bumi iku mau kudu dilaksanakake dina Rabu Pahing. Amarga dina kuwi lahire lan sedane para leluhur Dhesa Kalipucangwetan. Acara Sedekah Bumi iku mau diwiwiti saka dina Senin maca al-qur’an kanthi katam, sawise mangkono selasa awan nganti tekan Sore nganakake ziarah lan donga tahlil ana ing makam-makam para leluhur Kalipucangwetan. Para leluhure kayata Mbah Makruf, Mbah Silangak, Mbah Jaya, Mbah Sugati, Mbah Sakir. Banjur diwenehi kembang setaman iku mau. Bengine ba’dha magrib ana slametan. Nah slametane iku ditekani para warga sing gawa sesaji ubarampe Sedekah Bumi. Papan panggonane ana ing Balai Dhesa. Slametan mau didongani gawa donga tahlilan lan donga njaluk kaslametan, sing dongani dening para pemuka agama. Sawise rampung slametan para warga padha mangan ubarampe sing didongani iku mau, sebagian ana sing digawa mulih. Sabubare kaya slametan para warga nyengkuyung gawe traktak kanggo pagelaran wayang sedina sawengi. Wayange diwiwiti saka dina Rabu awan lan bengi. Biasane lakone bedha-bedha. Sanalika wis rampung anggone wayangan awan nganti bengi banjur ditutup naggo donga keslametan. Tontonan wayang iku mau saka urunane para warga saben sak KK. (Kepala Keluwarga).

Akih banget para warga Dhesa Kalipucangwetan, para warga padha semangat lan kesengsem anggone sedekah bumi ana ing Dhesa Kalipucangwetan. Saka tradhisi mau ana ubarampe sing duweni teges sing dikarepake dening para warga Dhesa Kalipucangwetan yaiku:

1. Tumpeng Sarobyong minagka pralambang kanggo pengarep masyarakat Dhesa Mayong Muji Syukur marang Gusti ingkang Maha Welas Asih.
2. Jajanan Pasar minangka pralambang kanggo guyub rukun lan gotong royong marang para warga.
3. Bubur Pitu werna yaiku pralambang kanggo pitulungan marang Gusti
4. Endhog sing cacahe pitu Pralamabang wong kauripan sing diwenehi pitulangan marang Gusti akarya jagad.
5. Kembang Setaman ana papat jenis yaiku mawar (kanggo ngilangake hawa nepsu), Kanthil (kudu tansah kumanthil marang leluhure), Kenanga (kudu ilangake sangkan paran dumadi), melathi (kudu eling lan waspadha).
6. Sayur-sayuran, pralambang kasuburane wong lan njaluk pitulungan kang dadi slamet.
7. Woh-Wohan sarta kasil bumi kanggo rasa sukure marang Gusti amarga dadine kasil anggone nanem ning siti lan kanggo muji sukur marang Dewi Sri minangka dewine para tani.

Ancase Sedekah bumi yaiku kanggo rasa sukur marang Gusti amarga kasil taneme ora dadi puso utawa gagal panen, lan kanggo njaluk slamet, raharja, makmur ayem tentrem. Sarta kanggo pakurmatan marang para leluhure sing dadi pepundhen ana ing dhesa Kalipucangwetan kasebut.

Analisis Pranata Ekonomi/Sosial

Tradhisi Sedekah Bumi ana ing Dhesa Kalipucangwetan, dingeti saka sudut pandange kalebu pranata Sosial lan ekonomi amarga akih para warga bebrayan padha nyengkuyung tradhisi Sedekah Bumi, kayata para warga gawe ubarampe digawe saka omah terus digawa dhewe ana ing Balai Dhesa. Iku pertandhakake yen para warga padha gotong royong anggone ana Sedekah Bumi Dhesa Kalipucangwetan. Nanging para warga uga padha nonton pagelaran wayang sedina sewengi ana Balai dhesa. Mulane akih para warga bisa bebarengan lan gawe kerukunan. Mulane ana unen-unen wong Jawarukun agawe santosa crah agawe bubrah yaiku yen padha rukun mesthi bakal santosan nanging yen congkrah mesthi bakal rusak.

Tradhisi mau uga kanggo menehi kasuksesan lan lancare anggone ngerjakake gawe nanem lan khasil. Saka kasile para tani mau kanggo ekonomi awakedhewe lan bisa gawe biyayai uripe kaluwaargane dhewe mualne ana unen-unen Gemah Ripah Loh Jinawi yaiku nggambarake kasuburane bumi nuswantara iki mlihgine Dhesa Kalipucangwetan.